Được đánh giá là một dự án trọng điểm của tỉnh, kỳ vọng lớn để thúc đẩy lĩnh vực chăn nuôi phát triển mạnh, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, nhưng từ khi đi vào vận hành, đóng góp cho ngân sách tỉnh từ Công ty Hòa Phát Quảng Bình hầu như không đáng kể. Ngược lại, Dự án chăn nuôi bò thịt áp dụng công nghệ cao dần trở thành một dự án đầy thất vọng, trở thành nỗi ám ảnh về ô nhiễm môi trường (ÔNMT) đối với người dân quanh khu vực Công ty Hòa Phát Quảng Bình đứng chân.

Theo Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh được sở Kế hoạch- Đầu tư tỉnh cấp, Công ty Hòa Phát Quảng Bình thuộc loại hình công ty có 2 thành viên góp vốn gồm: Công ty TNHH thương mại Hòa Phát với giá trị góp vốn bằng tiền mặt 218.160 triệu đồng (tỷ lệ 72,72%) và Công ty CP Việt Trung (nguyên là Công ty TNHH MTV Việt Trung) góp vốn bằng tài sản trên đất giá trị 81.840 triệu đồng (tỷ lệ 27,28%).

 

Dự án chăn nuôi bò thịt áp dụng công nghệ cao của Công ty Hòa Phát Quảng Bình có công suất 20.000 con/lứa, mỗi năm 2 lứa. Địa điểm thực hiện dự án tại các tiểu khu Hữu Nghị, Truyền Thống, Dũng Cảm, Sao Vàng (thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch), diện tích đất lên đến 614,44 ha. Thời gian hoạt động dự án 50 năm.

 

Bắt đầu khởi động dự án, tháng 10-2017, Công ty Hòa Phát Quảng Bình nhập số lượng bò khoảng 8.000 con từ Australia về để vỗ béo. Quá trình vận hành thử nghiệm, công ty bất chấp những cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM về quản lý chất thải rắn và nước thải, lén tập kết phân chưa ủ hoai ra đồng cỏ để sản xuất. Số lượng phân bò chưa qua xử lý bốc mùi kết hợp với khí hậu, thời tiết khắc nghiệt làm phát sinh số lượng ruồi đột biến và mùi hôi, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt các khu dân cư lân cận.

 

Mặc dù chính quyền và nhân dân thị trấn Nông trường Việt Trung đã nhiều lần phản ánh đến Công ty Hòa Phát Quảng Bình nhưng công ty vẫn phớt lờ. Từ cuối tháng 4 đến tháng 11-2018, công ty có thêm 2 lần vi phạm, dùng phân chưa ủ hoai, chưa được xử lý tập kết ra đồng cỏ. Ngay sau khi có phản ánh của người dân, Sở Tài nguyên- Môi trường (TN-MT) tiến hành kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Hòa Phát Quảng Bình số tiền 175 triệu đồng.

 

Sự việc tạm lắng một thời gian, đến tháng 3-2019, Công ty Hòa Phát Quảng Bình tiếp tục tập kết 3.000 tấn phân bò tươi chưa qua xử lý ra môi trường. Lần này, UBND huyện Bố Trạch quyết định xử phạt hành chính công ty số tiền 80 triệu đồng. Ngày 4-4-2019, Sở TN-MT ban hành công văn số 581/STNMT-CCMT, yêu cầu Công ty Hòa Phát Quảng Bình tạm dừng việc nhập bò để hoàn thiện hệ thống xử lý chất thải, đánh giá lại năng lực xử lý chất thải, xử lý triệt để vấn đề ÔNMT do công ty gây ra.

 

Công văn số 581/STNMT-CCMT của Sở TNMT chưa ráo mực thì trong các ngày từ 19 đến 28-4-2019, Công ty Hòa Phát Quảng Bình tiếp tục vi phạm khi vận chuyển thêm 3 tấn phân bò tươi chưa qua xử lý ra đồng bón cho ngô trồng vụ mới và bán cho người dân; đồng thời Công ty nhập 1.500 con bò về trang trại. Các hoạt động này của Công ty Hòa Phát Quảng Bình kết hợp với yếu tố thời tiết làm phát tán mùi hôi, tình trạng ruồi thêm một lần nữa phát sinh đột biến.

Không chấp nhận những sai phạm liên tục về môi trường từ Công ty Hòa Phát Quảng Bình, người dân sinh sống trong khu vực bị ảnh hưởng do mùi hôi và nạn ruồi hoành hành đã phản ánh lên các ngành chức năng và chính quyền các cấp. Để làm dịu sự bất bình trong nhân dân, đại diện Công ty Hòa Phát Quảng Bình đã chấp nhận thực hiện việc phun khử hóa chất diệt ruồi trên toàn bộ khu vực bị ảnh hưởng đồng thời tiến hành đối thoại, công khai xin lỗi người dân về những sai phạm mà công ty gây ra.

 

Trở lại với Dự án chăn nuôi bò thịt áp dụng công nghệ cao, trong cam kết tiến độ thực hiện dự án, Công ty Hòa Phát Quảng Bình hứa sẽ hoàn thành trong vòng 12 tháng kể từ ngày phê duyệt chủ trương đầu tư, trong đó có các hạng mục xử lý phân bò, nước thải...

 

Tuy nhiên, theo Kết luận số 18/KL-TTr, ngày 21-10-2019 của Thanh tra tỉnh về việc chấp hành các quy định pháp luật trong việc sử dụng đất của Công ty Hòa Phát Quảng Bình ở mục “Thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường” thể hiện: “Đến thời điểm thanh tra, hạng mục nhà chứa phân đã xây dựng xong và đưa vào sử dụng nhưng công ty chưa thực hiện việc dọn phân hàng ngày trong các chuồng và chưa hoàn chỉnh hạng mục đường vận chuyển phân từ các khu vực chuồng trại về nhà chứa phân. Nên thực tế công ty đang tập kết phân phía sau khu vực chuồng bò khu A là phần diện tích đất cây xanh, cảnh quan”.

 

Nếu căn cứ vào kết luận thanh tra như đã nêu trên, dư luận vẫn không khỏi băn khoăn liệu rằng số phân Công ty Hòa Phát Quảng Bình tập kết tại phía sau khu vực chuồng bò khu A đó đã qua ủ, xử lý hay chưa? Và công ty có tiếp tục “tuồn” ra ngoài để gây ÔNMT nữa hay không?

Những sai phạm về môi trường của Công ty Hòa Phát Quảng Bình trở thành vấn đề “nóng” tại Kỳ họp thứ 12, HĐND tỉnh khóa XVII. Đồng chí Hoàng Đăng Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh sau khi nghe đại biểu HĐND tỉnh chất vấn và đại diện các sở, ban, ngành liên quan trả lời chất vấn đã khẳng định: “Những sai phạm trên của Công ty Hòa Phát Quảng Bình là nghiêm trọng, thể hiện sự yếu kém, tùy tiện, thiếu trách nhiệm (của công ty) đối với nhân dân địa phương. Thời gian qua các cơ quan chức năng đã xử lý nhưng chưa phải mạnh”. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đề nghị Sở TN-MT tham mưu cho UBND tỉnh có hướng xử lý nghiêm, thực hiện đúng mục tiêu mà dự án đặt ra như ban đầu.