Ảnh. Ban GSĐTCCĐ xã Hoá Hợp, huyện Minh Hoá, tỉnh Quảng Bình giám sát nhà thầu đổ bê tông đường nội thôn, tại thôn Tân Hoà

Được sự hướng dẫn của Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện Minh Hoá và sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện của Ban Thường vụ Đảng ủy xã, ngay sau khi Nghị quyết liên tịch 403 được ban hành, ngày 16/8/2017 Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã Hoá Hợp, huyện Minh Hoá, tỉnh Quảng Bình đã chủ trì cùng các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức hội nghị quán triệt Nghị quyết đến toàn thể cán bộ Mặt trận, đoàn thể cấp xã và khu dân cư. Sau khi có các văn bản liên quan, Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã tiếp tục tổ chức hội nghị cốt cán Mặt trận, các đoàn thể chính trị - xã hội và Trưởng Ban công tác Mặt trận các thôn để bàn bạc công tác phối hợp, triển khai thực hiện các cuộc giám sát và phản biện xã hội trong thời gian tới. Hội nghị đã đi sâu thảo luận về đổi mới cách lựa chọn nội dung, hình thức và giải pháp nâng cao chất lượng các cuộc giám sát, phản biện xã hội.

Ảnh. UBMTTQ Việt Nam huyện Quảng Trạch tổ chức lấy ý kiến dự thảo luật

Qua 5 năm triển khai thực hiện Nghị quyết liên tịch 403 và các văn bản liên quan, Uỷ ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị -xã hội xã Hoá Hợp đã đạt được những kết quả bước đầu đáng phấn khởi:

Đối với công tác giám sát: Trong 5 năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã chủ trì tổ chức 13 cuộc giám sát. Trong đó: Năm 2017 chỉ tổ chức được 01 cuộc. Năm 2018, sau một năm triển khai và rút kinh nghiệm, Ban thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã tổ chức cuộc họp với Ban Thường vụ các tổ chức chính trị - xã hội để thống nhất xây dựng kế hoạch tổ chức giám sát, trình thường vụ Đảng ủy phê duyệt, qua đó tổ chức 06 cuộc giám sát có chất lượng (trong đó Mặt trận 02 cuộc, các tổ chức chính trị - xã hội 04 cuộc). Từ năm 2019 đến năm 2023, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đã tổ chức thực hiện 15 cuộc giám sát (trong đó, Mặt trận chủ trì 10 cuộc, 5 cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội chủ trì).

Ngoài ra, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã phối hợp với HĐND thực hiện 10 cuộc giám sát về chính sách hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi trong chương trình xây dựng nông thôn mới, giám sát nguồn kinh phí hỗ trợ sản xuất, về trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri của UBND xã…; phối hợp với Hội nông dân xã giám sát các nguồn thu do Hội cha mẹ học sinh đóng góp ở các trường học; phối hợp với Hội phụ nữ giám sát nguồn kinh phí chí trả cho nhân dân sau cơn bão số 10 năm 2017…

Đối với hình thức giám sát thông qua Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng (Ban GSĐTCCĐ): Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã đã thành lập Ban GSĐTCCĐ theo từng công trình, dự án được đầu tư tại địa phương. Số lượng thành viên mỗi Ban GSĐTCCĐ gồm 5 người, do chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã làm Trưởng ban. Trong quá trình tổ chức giám sát, đối với những công trình các thôn được hưởng lợi, Ban thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã giao đồng chí Trưởng ban về làm việc với chi ủy để cử những người có uy tín cùng tham gia giám sát với Ban GSĐTCCĐ. Để thực hiện tốt công tác giám sát, sau khi có quyết định đầu tư, Ban GSĐTCCĐ đề nghị chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu cung cấp bản vẽ thiết kế trước 15 ngày để Ban nghiên cứu trước khi thực hiện giám sát.

5 năm qua, thông qua Ban GSĐTCCĐ đã thực hiện giám sát đối với 50 công trình xây dựng cơ bản trên địa bàn xã. Trong quá trình giám sát, Ban GSĐTCCĐ đã phát hiện một số tồn tại, vướng mắc trong thực hiện, để báo cáo bằng văn bản kiến nghị với HĐND, UBND xã và các cơ quan liên quan chỉ đạo, kiểm tra, khắc phục kịp thời. Đặc biệt, đã phát hiện 02 đơn vị thi công có vi phạm Luật xây dựng, qua giám sát, Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã đã làm văn bản đề nghị Chủ đầu tư là UBND xã thu hồi hơn 10 triệu đồng và phá dỡ 2,4 m3 bê tông…. Do thực hiện tốt công tác giám sát thông qua Ban GSĐTCCĐ nên các công trình, dự án đầu tư xây dựng cho cộng đồng trên địa bàn xã đảm bảo chất lượng đề ra, được nhân dân đồng tình, ghi nhận.

Đối với với công tác phản biện xã hội: Trong 5 năm qua, Mặt trận xã đã tổ chức phản biện xã hội (theo hình thức gửi dự thảo văn bản được phản biện xã hội đến các tổ chức, cá nhân liên quan để lấy ý kiến) đối với 10 dự thảo văn bản liên quan đến các chủ trương, chính sách của địa phương, qua đó đã kiến nghị bổ sung, sửa đổi nhiều nội dung quan trọng, được cơ quan soạn thảo tiếp thu.

Đặc biệt, trong quá trình chuẩn bị, tổ chức Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025 và bầu cử Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, MTTQ cùng các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã và khu đân cư đã tổ chức gần 50 hội nghị lấy ý kiến của hơn 2.000 lượt cán bộ, nhân dân tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện của Đại hội Đảng các cấp và hiệp thương giới thiệu các vị tham gia ứng cử Đại biểu HĐND các cấp.

Thường vụ Tỉnh đoàn tổ chức lấy ý kiến dự thảo luật

MTTQ Việt Nam xã đã phối hợp với cấp ủy tổ chức thành công 20 cuộc đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương với nhân dân đối với các chủ trương lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nhân dân, được nhân dân quan tâm.

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Liên tịch 403, được sự hướng dẫn của MTTQ Việt Nam huyện và tạo điều kiện của Đảng ủy xã, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội xã Hoá Hợp đã từng bước mở rộng và đi vào nề nếp. Số lượng, chất lượng các cuộc giám sát, phản biện xã hội ngày càng nâng lên. Lĩnh vực, nội dung giám sát ngày càng đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, những vấn đề bức xúc của Nhân dân. Nội dung kiến nghị sau giám sát ngày càng cụ thế, có căn cứ pháp lý, được Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện Minh Hoá đánh giá cao.

Từ những kết quả đạt được sau 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch 403, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã rút ra 6 bài học kinh nghiệm:

Thứ nhất: Cuối mỗi năm, MTTQ chủ trì, cùng các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã để lựa chọn nội dung, hình thức, đối tượng, thời gian giám sát, phản biện xã hội trình Ban Thường vụ Đảng uỷ xã thông qua để tổ chức thực hiện trong năm tới. Qua đó, vừa đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, vừa đảm bảo chất lượng, vừa tránh được sự chồng chéo.

Thứ hai: Cần quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc các quy định của Đảng, nhà nước về giám sát, phản biện xã hội; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội để quá trình triển khai thực hiện được thuận lợi hơn.

Thứ ba: Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức giám sát, phản biện xã hội theo hướng chủ động, từ sớm; trọng tâm, trọng điểm; tập trung vào những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; những vấn đề dư luận xã hội quan tâm, bức xúc. Nâng cao chất lượng kiến nghị, đề xuất sau giám sát, phản biện xã hội.

Thứ tư: Tăng cường phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan nhà nước và phát huy vai trò các chuyên gia, cá nhân tiêu biểu trong các hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận.

Thứ năm: Thực sự coi trọng chất lượng thành phần tham gia mỗi cuộc giám sát, phản biện. Tăng cường bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ về công tác giám sát và phản biện xã hội cho cán bộ Mặt trận và các thành viên các Ban GSĐTCCĐ. Qua mỗi cuộc giám sát, phản biện xã hội nên tổ chức rút kinh nghiệm để lần sau thực hiện tốt hơn.

Thứ sáu: Hàng năm nên tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện; biểu dương, khen thưởng, nhân rộng cách làm hay, hiệu quả trong công tác giám sát và phản biện xã hội tại địa phương.

Kết quả bước đầu và kinh nghiệm rút ra qua 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch 403 sẽ giúp MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội xã Hoá Hợp thực hiện ngày càng tốt hơn công tác giám sát và phản biện xã hội thời gian tới.

Xuân Toàn, Chánh Văn phòng UBMT tỉnh