Cục Hải quan Quảng Bình được thành lập theo Quyết định số 294/TCHQ-TCCB ngày 11/8/1993 của Tổng cục Hải quan và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 12/9/1993.
Qua 30 năm xây dựng và phát triển, Cục Hải quan Quảng Bình đã khẳng định được vai trò, vị trí quan trọng của mình trong sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Với chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn, Cục Hải quan Quảng Bình luôn tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách, pháp luật về hải quan.
Trong công tác chuyên môn nghiệp vụ Hải quan
Cùng với sự phát triển và đi lên của tỉnh nhà trong việc mở rộng nhiều loại hình giao thông, hình thức hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực và Lào trong 30 năm qua, Cục Hải quan tỉnh Quảng Bình đã có sự phát triển vượt bậc về mọi mặt. Tổ chức bộ máy, lực lượng thường xuyên được kiện toàn; địa bàn quản lý được mở rộng, từ đường bộ, đường biển đến đường hàng không, từ cửa khẩu quốc tế đến cửa khẩu phụ, cảng biển, cảng nội địa, cảng hàng không đến các địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hóa ngoài cửa khẩu, kho bãi ngoại quan, cửa hàng miễn thuế, khu chuyển tải…
Cục Hải quan đã giải quyết thủ tục hải quan nhanh chóng, đúng quy định các loại tờ khai, hàng hóa và phương tiện xuất nhập cảnh. Thực hiện nghiêm các cam kết theo Tuyên ngôn phục vụ khách hàng và việc kiểm tra, kiểm soát nội bộ. Vì vậy, đơn vị luôn nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan với lưu lượng hàng hóa, phương tiện không ngừng tăng qua từng giai đoạn, nhiều năm liền hoàn thành và hoàn thành vượt mức chỉ tiêu thu ngân sách.
Những ngày đầu mới thành lập Cục Hải quan Quảng Bình, kim ngạch XNK hàng hóa qua địa bàn chỉ đạt khoảng 6 đến 7 triệu USD/năm, số thu ngân sách nhà nước không đáng kể, thì 10 năm gần đây bình quân kim ngạch XNK đạt 1,7 tỷ USD/năm, cao nhất là năm 2021 đạt trên 2,3 tỷ USD. Nhờ đó, số thu ngân sách nhà nước của Cục Hải quan Quảng Bình ngày càng đạt kết quả cao, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu ngân sách của tỉnh, luôn đạt chỉ tiêu cấp trên giao. Mặc dù tình hình kinh tế trong và ngoài nước gặp nhiều khó khăn, xuất nhập khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài, sản xuất công nghiệp đều ghi nhận mức giảm, nhưng 8 tháng đầu năm 2023, số thu ngân sách Nhà nước đạt 268 tỷ đồng, vượt chỉ tiêu Bộ Tài chính giao, tăng 82% so cùng kỳ năm 2022.
Công tác kiểm tra, giám sát hải quan được đổi mới căn bản dựa trên phương thức “quản lý rủi ro”, chuyển dần từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, áp dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại vào hoạt động kiểm tra, giám sát; có những kết quả, chuyển biến rõ nét, đặc biệt từ chỗ quản lý, kiểm soát rủi ro theo từng vụ việc vụ thể chuyển sang thu thập, xử lý thông tin theo đối tượng xuất nhập khẩu, góp phần kiểm soát tốt các rủi ro có nguy cơ xảy ra. Đã thường xuyên xây dựng và thực hiện có hiệu quả kế hoạch thu thập thông tin và quản lý rủi ro, các chuyên đề kiểm soát rủi ro trọng tâm hằng năm, các rủi ro phát sinh trên địa bàn.
Trong công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, xử lý vi phạm, hằng năm, Cục Hải quan Quảng Bình đã triển khai nhiều kế hoạch, biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm soát chặt chẽ địa bàn, kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nhiều vụ việc nổi cộm, đặc biệt là phòng chống ma túy, góp phần giữ gìn an ninh kinh tế, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Nổi bật như: Năm 2021, đơn vị phối hợp bắt giữ 304.000 viên ma túy tổng hợp, đây là vụ vận chuyển ma túy tổng hợp lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Năm 2022, đơn vị đã phối hợp đấu tranh bắt giữ gần 4.000 viên ma túy tổng hợp, hơn 13kg ma túy đá và 550 kg pháo hoa nổ. Mới đây nhất, tháng 7/2023, đơn vị chủ trì phối hợp phát hiện gần 300 kg pháo nổ, 2,6 tấn gỗ Trắc trên phương tiện nhập cảnh từ Lào về Việt Nam.
Đồng chí Hoàng Việt Cường - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan trao Cờ thi đua của Bộ Tài chính cho Cục Hải quan Quảng Bình
tại Lễ Kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Cục Hải quan tỉnh (Ảnh: Cổng Thông tin điện tử Tỉnh ủy Quảng Bình)
Đến công tác cải cách hành chính, hiện đại hóa Hải quan
Có thể nói, Cục Hải quan Quảng Bình là một trong những đơn vị dẫn đầu về công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào các quy trình thủ tục hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân.
Ttừ khi Luật Hải quan được ban hành, công tác quản lý nhà nước về hải quan ngày càng đi vào nề nếp, chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả. Thủ tục hải quan ngày càng đơn giản, thuận tiện, giảm hồ sơ, giấy tờ, tiến tới thực hiện Hải quan phi giấy tờ. Từ chỗ khai báo thủ công bằng tờ khai giấy, khai báo hải quan từ xa và từ khai báo hải quan từ xa đến khai điện tử và thông quan tự động qua Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS).
Cục Hải quan đã không ngừng thực hiện cải cách hành chính, thủ tục hải quan ngày càng đơn giản, thuận tiện, thực hiện thủ tục Hải quan điện tử và thông quan tự động qua hệ thống VNACCS/VCIS. Cục cũng đã tích cực triển khai dịch vụ công trực tuyến, cơ chế một cửa Quốc gia, một cửa ASEAN theo đúng lộ trình của Chính phủ và của ngành. Cục Hải quan Quảng Bình đã tích cực triển khai thực hiện Chiến lược phát triển hải quan và Kế hoạch cải cách, phát triển, hiện đại hóa theo từng giai đoạn, đúng lộ trình của Ngành và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Chất lượng tham gia xây dựng thể chế, chính sách pháp luật, thủ tục hải quan ngày càng được nâng lên. Nhiều sáng kiến của đơn vị được Tổng cục Hải quan tiếp thu, sửa đổi. Đã có một số công chức tham gia vào Tổ chuyên gia xây dựng chính sách, pháp luật của Tổng cục Hải quan.
Và công tác xây dựng lực lượng, quản lý nội ngành
Khi mới thành lập, Cục Hải quan Quảng Bình có 6 đơn vị cơ sở, gồm: Hải quan Trạm trả hàng phi mậu dịch Đồng Hới, Hải quan cửa khẩu Cha Lo, Phòng Tổ chức Hành chính, Phòng Tổng hợp Nghiệp vụ, Phòng Kế toán Tài vụ, Đội Kiểm soát Hải quan. Tổng biên chế có 27 người, trong đó chỉ có 01 đồng chí trình độ đại học, 02 đồng chí đang theo học đại học, 01 đồng chí đã học qua lớp lý luận chính trị và quản lý kinh tế; chưa đến 1/3 nhân sự học qua lớp nghiệp vụ hải quan; cán bộ biết tin học, ngoại ngữ rất ít. Trụ sở làm việc, phương tiện, máy móc, trang thiết bị phục vụ công tác lúc này còn rất thô sơ, thiếu thốn...
Đến nay, Cục Hải quan Quảng Bình đã có bộ máy hoàn chỉnh với đội ngũ công chức, người lao động ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng. Toàn Cục hiện có 146 người, tăng hơn 5 lần so với ngày đầu thành lập; cơ cấu bộ máy có 2 phòng tham mưu, 3 Chi cục và 1 Đội Kiểm soát hải quan. Đội ngũ công chức, người lao động ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng; được đào tạo bài bản, có trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, quản lý nhà nước, có kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ quản lý hiện đại. Cơ sở vật chất ngày càng được đầu tư khang trang, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Trong chặng đường 30 năm xây dựng và phát triển, cán bộ, công chức Hải quan Quảng Bình qua các thời kỳ đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng. Với vai trò là “người gác cửa nền kinh tế”, các thế hệ cán bộ, công chức Hải quan Quảng Bình đã luôn đoàn kết, sát cánh, đồng hành, sẻ chia cùng cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu, không ngừng đổi mới, sáng tạo, cải cách, hiện đại hóa để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao công cuộc hội nhập và phát triển của đất nước và của tỉnh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý cho các tập thể, cá nhân như Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba; các Bằng khen, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình… để ghi nhận những đóng góp cho sự phát triển của tỉnh và ngành Hải quan Việt Nam.