Nước ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, mọi người dân, chủ thể đều thực hiện theo hiến pháp và pháp luật. Thực hiện 1 trong 3 đột phá chiến lược được Đảng xác định là xây dựng, hoàn thiện thể chế, từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, Quốc hội, Chính phủ đã dành nhiều thời gian, công sức cho xây dựng, hoàn thiện thể chế.
Khai mạc Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 4 - Hội nghị xem xét nhiều dự án luật nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay (Ảnh: Nguồn Công Thông tin điện tử Quốc hội)
Đối với tỉnh ta, trong thời gian qua, công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (QPPL), hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật cơ bản đã đi vào nền nếp, tuân thủ các quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL, các văn bản hướng dẫn thi hành và các quy định pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, qua công tác quản lý, theo dõi các nhiệm vụ này cho thấy, công tác xây dựng văn bản QPPL, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Việc tham mưu ban hành văn bản quy định chi tiết chưa kịp thời; một số dự thảo chưa xác định đúng thẩm quyền, nội dung, hình thức theo quy định; một số văn bản có chứa QPPL nhưng không được ban hành bằng hình thức văn bản QPPL; một số hồ sơ gửi lấy ý kiến góp ý, thẩm định, thẩm tra chưa đảm bảo thời gian; việc rà soát văn bản và xử lý văn bản sau rà soát chưa được thực hiện thường xuyên và kịp thời; việc tổ chức thi hành văn bản QPPL đôi lúc còn chậm, công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật tại một số địa bàn còn chưa thực sự hiệu quả...
Thực hiện Nghị quyết số 126/NQ-CP ngày 14/8/2023 của Chính phủ về một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật nhằm ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ và khắc phục những tồn tại, hạn chế, từ đó nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng văn bản QPPL, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh, ngày 07 tháng 9 năm 2023, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1770/UBND-NCVX. Nội dung Công văn yêu cầu:
(1) Thủ trưởng các sở, ban, ngành cấp tỉnh chỉ đạo thực hiện các nội dung sau:
- Chủ động nghiên cứu các chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực tiễn thi hành pháp luật trong lĩnh vực, địa bàn quản lý để kịp thời tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành văn bản QPPL điều chỉnh các lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý. Đặc biệt, việc tham mưu ban hành văn bản quy định chi tiết văn bản cấp trên phải được thực hiện đảm bảo tiến độ, chất lượng, đúng quy định của pháp luật ngay sau khi văn bản giao quy định chi tiết được ban hành.
- Quá trình tham mưu ban hành văn bản QPPL phải tuân thủ theo đúng trình tự, thủ tục quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL, các văn bản hướng dẫn thi hành, các văn bản pháp luật chuyên ngành và tình hình thực tiễn tại địa phương; chủ động lập đề nghị xây dựng văn bản QPPL theo đúng quy định; nghiêm túc tiếp thu ý kiến thẩm định của cơ quan Tư pháp, ý kiến của thành viên UBND tỉnh, trường hợp không tiếp thu phải có báo cáo giải trình đầy đủ; tăng cường phản biện xã hội, truyền thông đối với các dự thảo văn bản QPPL có tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp.
- Khi tham mưu ban hành các chính sách, cần bám sát các chính sách đã được thông qua, thực hiện nghiêm túc việc đánh giá tác động của chính sách, tổ chức lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của chính sách... Đối với những chính sách quan trọng, những định hướng lớn trong dự thảo văn bản phải chủ động báo cáo, xin ý kiến của cấp ủy, tổ chức Đảng theo quy định.
- Thường xuyên, chủ động rà soát các văn bản QPPL của địa phương thuộc ngành, lĩnh vực quản lý để xem xét sự phù hợp với hệ thống pháp luật và tình hình thực tiễn, từ đó xác định sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, ban hành mới các văn bản QPPL.
- Đẩy mạnh hoạt động theo dõi tình hình thi hành pháp luật; đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung các văn bản QPPL thuộc ngành, lĩnh vực quản lý; tăng cường thanh tra, kiểm tra tình hình thi hành pháp luật, nhất là trong việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cơ quan, tổ chức để kịp thời phát hiện, xử lý sai phạm trong xây dựng, ban hành văn bản pháp luật và thi hành pháp luật.
- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, kịp thời phát hiện những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập hoặc không còn phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành và tình hình thực tiễn, qua đó đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý (sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ).
(2) Sở Tư pháp tăng cường công tác tham mưu giúp UBND tỉnh thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về xây dựng và thi hành pháp luật; hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan, đơn vị tham mưu ban hành văn bản QPPL theo đúng quy trình và tiến độ được giao; thực hiện thẩm định, góp ý văn bản QPPL có chất lượng, hiệu quả; thể hiện rõ quan điểm về điều kiện trình các dự thảo văn bản QPPL. Tăng cường công tác tự kiểm tra văn bản QPPL do UBND tỉnh ban hành; kiểm tra theo thẩm quyền văn bản QPPL của HĐND, UBND cấp huyện để kịp thời phát hiện những nội dung trái pháp luật và kiến nghị xử lý.
(3) Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo Phòng Tư pháp và các phòng, đơn vị cấp huyện thực hiện nghiêm túc trình tự, thủ tục trong xây dựng, ban hành, kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản QPPL; chỉ ban hành văn bản QPPL thuộc thẩm quyền theo quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản QPPL.
Căn cứ điều kiện của cơ quan, địa phương, thủ trưởng các sở, ban, ngành cấp tỉnh; chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố ưu tiên, bố trí nhân lực, kinh phí và các điều kiện cần thiết khác để đáp ứng yêu cầu công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật; tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật được đào tạo, bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị nhằm nâng cao năng lực, phẩm chất cho cán bộ, công chức, viên chức.