Về tên gọi

Quy định 114 đã thay đổi cơ bản đó là: “Kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ”. Trong khi, tên gọi của Quy định 205 chỉ thể hiện việc ưu tiên tập trung vào chống “chạy chức, chạy quyền trong công tác cán bộ”.

Ảnh. Trang đầu Quy định số 114-QĐ/TW của Bộ Chính trị

Về phạm vi điều chỉnh

Quy định 114 đã mở rộng phạm vi hơn so với Quy định 205 đó là: "Quy định về hành vi tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ; trách nhiệm kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ và xử lý vi phạm" (Khoản 1 Điều 1).

Về đối tượng áp dụng

Trong Quy định 205, đối tượng áp dụng là “tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác cán bộ” thì với Quy định 114, đối tượng áp dụng được bổ sung là “tổ chức, cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm và có liên quan trong công tác cán bộ.". Quy định 114 đề cao thẩm quyền, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác cán bộ. (Khoản 2 Điều 1)

Về giải thích từ ngữ

Quy định 114 đã làm rõ hơn nội hàm các khái niệm về “tổ chức có thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác quản lý cán bộ”, “cơ quan liên quan”, “cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm” và “người có quan hệ gia đình” được hiểu rõ, cụ thể hơn đó là: “vợ (chồng); bố, mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng hoặc bố, mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng vợ (chồng); con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể; anh, chị, em ruột; anh, chị, em ruột của vợ (chồng) theo quy định của pháp luật”. Trong khi, Quy định 205 chỉ quy định các nội dung liên quan đến quyền lực trong công tác cán bộ, kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và nhân sự.

Về hành vi tham nhũng

Quy định 114 dành riêng Chương II với 3 Điều (Điều 3, Điều 4, Điều 5) để quy định rõ các hành vi tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.

Tại Điều 3 nêu 8 hành vi lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong công tác cán bộ. Các hành vi cơ bản kế thừa một số hành vi bao che, tiếp tay chạy chức, chạy quyền được quy định tại Điều 11 của Quy định 205; tuy nhiên, Quy định 114 bổ sung một số hành vi mới, đó là:

- Lồng ghép ý đồ cá nhân khi thực hiện các khâu trong công tác cán bộ vì động cơ, mục đích vụ lợi hoặc có lợi cho nhân sự trong quá trình thực hiện công tác cán bộ;

- Chỉ đạo, tham mưu các khâu trong công tác cán bộ theo quy định tại Khoản 1, Điều 2 Quy định này đối với nhân sự không đủ điều kiện, tiêu chuẩn; không đúng nguyên tắc, quy định, quy trình, quy chế, quyết định;

- Khi nhận được đơn, thư phản ánh, tố cáo hoặc biết nhân sự có hành vi tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ nhưng thỏa hiệp, dung túng, bao che, không xử lý theo thẩm quyền, xử lý không đúng quy định hoặc không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý.

Kế thừa hành vi chạy chức, chạy quyền được quy định trong Quy định 205, Quy định 114 bổ sung thêm các hành vi chạy chức, chạy quyền như: Chạy tuổi, danh hiệu thi đua, khen thưởng, bằng cấp, phân công, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, chỉ định, điều động, luân chuyển, phong, thăng quân hàm… nhằm mục đích đủ tiêu chuẩn, điều kiện, để có được chức vụ, quyền lợi.

Ngoài ra, kế thừa một số nội dung phù hợp tại Quy định 205, Quy định 114 bổ sung thêm một số hành vi tiêu cực khác như: Thiếu trách nhiệm hoặc vì động cơ cá nhân làm thất lạc, mất hồ sơ cán bộ thuộc thẩm quyền xử lý; làm giả, làm sai lệch hồ sơ, tài liệu để được xem xét, thực hiện quy định, quy trình, quy chế, quyết định về công tác cán bộ; báo cáo, lập hồ sơ, kê khai lý lịch đảng viên, lý lịch cán bộ, nhất là lịch sử bản thân và gia đình không đầy đủ, không trung thực; trực tiếp, thông qua người khác, lợi dụng phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội đưa thông tin không đúng sự thật, xuyên tạc, kích động, gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng xấu đến công tác cán bộ…

Về trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị

Quy định 114 được bổ sung, sửa đổi theo hướng chống “xung đột lợi ích”, tăng cường phòng ngừa, kiểm soát việc lợi dụng, lạm dụng quyền lực trong công tác cán bộ... Đặc biệt, khoản 5 Điều 6 quy định không bố trí người có quan hệ gia đình đồng thời đảm nhiệm các chức danh có liên quan gồm: “Thành viên trong cùng ban thường vụ cấp ủy, ban cán sự đảng, đảng đoàn; tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị. Người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu trong cùng địa phương, cơ quan, đơn vị. Người đứng đầu cấp ủy đảng hoặc người đứng đầu cơ quan hành chính và người đứng đầu các cơ quan: Nội vụ, thanh tra, tài chính, ngân hàng, thuế, hải quan, công thương, kế hoạch đầu tư, tài nguyên môi trường, quân đội, công an, toà án, viện kiểm sát ở Trung ương hoặc cùng cấp ở một địa phương”.

Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay đã quyết nghị nhiều nội dung quan trọng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Vì vậy, việc Bộ Chính trị ban hành Quy định 114 với nhiều điểm mới, bổ sung so với Quy định 205 tạo nên sự thống nhất với các quy định về công tác cán bộ hiện nay, có tác dụng rất tích cực đối với công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta.

Xem và tải Quy định 114 tại đây

Võ Bá Phong (tổng hợp)

Tài liệu tham khảo:

1- Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.

2- Quy định 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền.

3- Quy định 114-QĐ/TW ngày 11/7/2023 về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ