Ngày 18/10/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1739/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở của lực lượng Công an nhân dân giai đoạn 2021 - 2027. Ngày 20/02/2023, Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 812/QĐ-BCA-VA3 về Kế hoạch thực hiện Đề án.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công an, ngày 15/3/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 401 /KH-UBND về triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh; đồng thời ban hành các kế hoạch chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện thực hiện công tác PBGDPL gắn với các nội dung liên quan đến việc thực hiện Đề án.
Thực hiện nhiệm vụ của Đề án, với phương châm “Lấy người dân làm trung tâm”, các sở, ban, ngành, đoàn thể, chính quyền đã thường xuyên quan tâm, phối hợp triển khai thực hiện công tác tuyên truyền để góp phần nâng cao hiệu quả việc triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh. Công tác PBGDPL đã được chú trọng thay đổi hình thức, nội dung phù hợp với hoàn cảnh, thời điểm và điều kiện của địa phương, bảo đảm chất lượng, vừa mang tính hiệu lực, vừa mang tính hiệu quả trong quá trình thực hiện Đề án. Nội dung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chủ yếu là các văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của Nhân dân trên các lĩnh vực an ninh, trật tự, phương thức, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch, các loại tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật; từ đó động viên, khích lệ quần chúng nhân dân tích cực tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Hội nghị quán triệt những nội dung cơ bản của các văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua có liên quan đến công tác Công an do Công an tỉnh tổ chức
Với vai trò là cơ quan chủ trì trong thực hiện Đề án, Công an tỉnh đã chỉ đạo Hội đồng PBGDPL của Công an tỉnh chủ động tổ chức tuyên truyền, PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở. Các báo cáo viên, tuyên truyền viên của lực lượng Công an nhân dân đã phát huy vai trò, trách nhiệm, nhiệt tình, hướng dẫn và giải thích cho người dân hiểu các quy định của pháp luật trên lĩnh vực an ninh, trật tự. Đã tổ chức được hơn 500 Hội nghị tuyên truyền miệng ở các khu dân cư, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường với khoảng 100.000 người tham dự; thực hiện 24 chuyên mục An ninh Quảng Bình, 24 trang báo An ninh xã hội, 48 chuyên mục phát thanh Vì an ninh Tổ quốc, 44 phóng sự và nhiều lượt tin, bài trên Cổng thông tin điện tử Công an tỉnh, Báo Quảng Bỉnh, Báo Công an nhân dân, ANTV, VTV tuyên truyền đậm nét những kết quả, thành tích xuất sắc, chiến công, hình ảnh đẹp của lực lượng Công an Quảng Bình trong các đợt tấn công trấn áp tội phạm, thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo…
Công tác tuyên truyền, PBGDPL cho các đối tượng đặc thù được quan tâm. Công an tỉnh đã tổ chức 80 hội nghị tuyên truyền tại các cụm dân cư cho trên 700 đối tượng bị phạt tù được hưởng án treo và trên 200 đối tượng cải tạo không giam giữ trên địa bàn; 200 buổi tuyên truyền PBGDPL cho thanh niên, trẻ em lang thang cơ nhỡ; tuyên truyền, PBGDPL cho hơn 200 người chấp hành xong án phạt tù về cư trú tại địa phương, tạo điều kiện cho họ tái hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống; đồng thời có biện pháp quản lý, giáo dục, giúp đỡ, xóa bỏ định kiến, kỳ thị, phân biệt, tạo việc làm, phòng ngừa phạm tội; tổ chức giáo dục chung 218 lượt, giáo dục riêng 1.142 lượt cho can phạm nhân. Sở Tư pháp tổ chức bồi dưỡng kiến thức pháp luật về ma túy , tín ngưỡng tôn giáo cho cán bộ và Nhân dân xã Phúc Trạch, huyện Bố Trạch. Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức 365 buổi tuyên truyền cho 31.845 lượt cán bộ, Nhân dân vùng biên giới, cấp phát 3.578 tờ rơi pháp luật. Sở Lao động Thương binh và xã hội tổ chức 24 hội nghị, hội thảo tuyên truyền về Bảo vệ trẻ em và thanh thiếu niên khỏi các hình thức bắt nạt và bạo lực trên cơ sở giới trên không gian mạng và đấu tranh phòng, chống mua bán người và nô lệ thời hiện đại…
Một buổi tuyên truyền PBGDPL cho đối tượng là học sinh Trường THCS và THPT Trung Hóa, huyện Minh Hóa của lực lượng Công an tỉnh
Công an các huyện, thị xã, thành phố phối hợp với Đài Truyền thanh cấp huyện mở chuyên mục “An ninh trật tự” theo định kỳ với nhiều bài viết, phóng sự tập trung tuyên truyền có hiệu quả chủ trương, đường lồi của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với việc biểu dương các nhân tố mới, điển hình tiên tiến trong thực hiện các phong trào thi đua.
Thông qua hoạt động nghiệp vụ, lực lượng Công an xã, trinh sát viên, điều tra viên, cán bộ, chiến sĩ là công tác tiếp công dân các cấp để phổ biến, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước gắn với công tác tư vấn pháp luật cho Nhân dân.
Trong công tác xây dựng và nhân rộng mô hình điểm về PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật, hướng các hoạt động PBGDPL về cơ sở, đã xây dựng được 7 mô hình, trong đó có 5 mô hình, điển hình tiêu biểu, gồm: Mô hình “Tổ tự quản, tự quản, tự bảo vệ” tại địa bàn huyện Quảng Trạch được Bộ Công an nhân rộng ra toàn quốc; mô hình “Liên kết bảo đảm an ninh, trật tự Bệnh viên đa khoa khu vực Bắc Quảng Bình” ở Thị xã Ba Đồn được thông báo trong Cụm Thi đua số 5 của Bộ Công an; 3 mô hình “Xã, phường không có tệ nạn lô, đề” ở thành phố Đồng Hới, “Bản biên giới không ma túy” tại bản Ploang, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh và “Giáo xứ tự quản về an ninh, trật tự” tại xã Kim Hóa, huyện Tuyên Hóa được nhân rộng toàn tỉnh. Thông qua các mô hình này, quần chúng nhân dân đã cung cấp cho lực lượng Công an nhiều nguồn tin có giá trị về an ninh, trật tự. Nhờ đó, các vụ việc và mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân được phát hiện và giải quyết dứt điểm ngay tại cơ sở, không để phát sinh “điểm nóng”, góp phần phòng ngừa và đấu tranh làm giảm tội phạm, giữ vững an ninh, trật tự trên địa bàn.
Về biên soạn, phát hành các tài liệu pháp luật, Công an tỉnh đã sao gửi, đăng tải hơn 100 văn bản có nội dung cần tuyên truyền để cung cấp cho Công an các đơn vị, địa phương nghiên cứu, phổ biến, triển khai thực hiện công tác tuyên truyền cho quần chúng nhân dân. Đã cấp phát 209.940 tờ rơi tuyên truyền, giáo dục pháp luật, trong đó có 182.440 tờ rơi tuyên truyền, nâng cao ý thức cảnh giác của Nhân dân về phương thức, thủ đoạn của tội phạm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng đến các hộ dân khu vực trung tâm tại 8 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh; 21.500 tờ rơi tuyên truyền các dự án Luật của Bộ Công an; 6.000 tờ rơi có nội dung tuyên truyền về Luật giao thông đường bộ phát cho các đối tượng là học sinh, lái xe khách, lái xe container; treo trên 400 băng rôn tuyên truyền, phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật về pháo trong dịp Tết Nguyên đán. Đặc biệt, đã thường xuyên sao gửi tài liệu liên quan đến các dự án luật do Bộ Công an dự thảo trình các phiên họp Quốc hội khóa XV gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, các sở, ban, ngành. Sở Tư pháp đã in ấn và cấp phát 71.100 tài liệu tuyên truyền; đăng tải nhiều lượt tin, bài trên Trang Thông tin điện tử của Sở, Facebook, Fanpage, Zalo “Phổ biến pháp luật Quảng Bình”; cung cấp tài liệu tuyên truyền trên loa truyền thanh ở cơ sở theo định kỳ hằng tháng.
Năm 2023, một số cuộc thi liên quan đến phạm vi đề án như: Tìm hiểu an toàn giao thông, phòng chống ma túy, Đề án 06… bằng hình thức trực tuyến. Công an tỉnh đã thực hiện 13 phóng sự, 3 chuyên mục An ninh Quảng Bình, 5 trang báo An ninh xã hội, 5 chuyên mục phát thanh Vì an ninh Tổ quốc, 250 lượt tin, bài, phóng sự đăng trên Cổng thông tin điện tử Công an tỉnh và các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền về các hoạt động của lực lượng CAND và Công an tỉnh trong công tác chuyển đổi số.
Công an tỉnh đã tổ chức thành công diễn tập thực binh tình huống A2 năm 2023 với chủ đề: “Giải tán tụ ập đông người, biểu tình, gây rối an ninh, trật tự, bạo loạn, đánh bắt, khủng bố, giải cứu con tin”. Tăng cương bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn cho cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là đội ngũ trực tiếp thực hiện công tác PBGDPL để đáp ứng được các yêu cầu trong thực tiễn, xử lý các tình huống có thể xảy ra, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Qua một năm nhìn lại, cần thẳng thắn nhận thấy rằng: nội dung tuyên truyền chủ yếu đang tập trung vào một số lĩnh vực, chưa có tính chiến lược; hiệu quả chưa phù hợp với tính chất, đặc điểm của các đối tượng và đi vào nội dung cần phổ biến; vẫn còn hiện tượng PBGDPL theo phong trào, chưa đi vào chiều sâu, thiếu thực chất, chưa sát với nhu cầu của người dân. Một số văn bản quy phạm pháp luật đã được sửa đổi, bổ sung nhưng chưa được tập huấn và phổ biến kịp thời, rộng rãi nên quá trình tổ chức thực hiện còn nhiều vướng mắc, chất lượng, hiệu quả chưa cao.Việc bố trí kinh phí để thực hiện Đề án chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, công tác PBGDPL các vùng biên giới, vùng đồng bào Công giáo, dân tộc thiểu số trên địa bàn vẫn gặp không ít khó khăn. Đội ngũ làm công tác PBGDPL chủ yếu là kiêm nhiệm, trình độ học vấn cũng như chuyên môn không đồng đều, chế độ đãi ngộ còn thấp nên chưa tâm huyết trong thực hiện nhiệm vụ, chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm trong việc làm đầu mối để chuyển tải pháp luật đến với các đối tượng của Đề án. Sự phối hợp, triển khai tổ chức thực hiện công tác tuyên truyền, PBGDPL giữa các ban, ngành có lúc chưa thường xuyên.
Để tiếp tục thực hiện tốt Đề án Nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở của lực lượng Công an nhân dân giai đoạn 2021 - 2027 trên địa bàn tỉnh ta, thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp của chính quyền địa phương và các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong công tác tuyên truyền, PBGDPL gắn với vận động quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở. Thường xuyên kiểm tra, rà soát, cập nhật kịp thời các văn bản mới ban hành liên quan trực tiếp đến từng nhóm đối tượng tuyên truyền để nâng cao chất lượng công tác PBGDPL; kịp thời đăng tải các văn bản quy phạm pháp luật lên các Cổng thông tin điện tử, Trang thông tin điện tử của Chính phủ, các bộ, ngành để phục vụ việc khai thác, sử dụng. Biên soạn, cấp phát đề cương, tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ tuyên truyền, PBGDPL cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật ở cơ sở để nâng cao kỹ năng tuyên truyền. Mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ tuyên truyền viên ở cơ sở để đáp ứng yêu cầu công tác. Bổ sung chế độ, chính sách cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật các cấp và đội ngũ tuyên truyền viên, hòa giải viên ở cơ sở trong thực hiện các chức năng, nhiệm vụ để nâng cao trách nhiệm và hiệu quả tuyên truyền, PBGDPL.
Thanh Minh (Ban Nội chính Tỉnh ủy)