Đồng chí Nguyễn Lương Bình, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy, Phó trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo PCTNLPTC tỉnh

1. Nội dung thông điệp từ bài viết “Chống lãng phí” của Tổng Bí thư Tô Lâm

Với cách tiếp cận thẳng thắn, không né tránh các vấn đề nhạy cảm, chỉ ra cụ thể những hậu quả nghiêm trọng của việc lãng phí. Bố cục bài viết chia làm 2 phần rõ ràng. Phần thứ nhất tiếp cận cơ sở lý luận của công tác phòng, chống lãng phí, những kết quả đạt được và hạn chế trong giai đoạn hiện nay. Phần thứ hai, bài viết với những giải pháp hữu hiệu, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, trở thành tự nguyện, tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, văn hóa ứng xử trong thời đại mới.

Đồng thời, bài viết đã đưa ra một số điểm mới trong đối với công tác chống lãng phí hiện nay như sau:

Một là, chỉ rõ một số dạng thức của lãng phí đang nổi lên gay gắt hiện nay

Chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn công cuộc đổi mới dẫn đến khó khăn, cản trở việc thực thi, gây thất thoát, lãng phí các nguồn lực. Lãng phí thời gian, công sức của doanh nghiệp, cá nhân khi thủ tục hành chính rườm rà, dịch vụ công trực tuyến chưa thuận tiện và thông suốt. Lãng phí cơ hội phát triển của địa phương, của đất nước. Lãng phí tài nguyên thiên nhiên; lãng phí tài sản công do quản lý, sử dụng chưa hiệu quả, trong đó giải ngân vốn đầu tư công; cổ phần hóa, xử lý thoái vốn của các doanh nghiệp nhà nước; sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước, các dự án sử dụng nhiều tài nguyên đất và nước; thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia, các gói tín dụng hỗ trợ phát triển an sinh xã hội hầu hết rất chậm. Lãng phí trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của Nhân dân diễn ra dưới nhiều hình thức.

Ngoài những nguyên nhân dẫn đến từng dạng thức lãng phí, còn do thực thi các nghị quyết, chỉ thị, văn bản pháp luật về phòng, chống lãng phí trong thực tế vẫn còn hạn chế; hệ thống tiêu chuẩn, định mức, chế độ, một số chưa phù hợp thực tế nhưng chậm được sửa đổi, bổ sung; xử lý lãng phí chưa được đề cao, thường gắn với xử lý tham nhũng như hệ lụy kéo theo. Chưa tạo được phong trào thi đua rộng khắp về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cũng như dư luận xã hội mạnh mẽ để phê phán, lên án những hành vi gây lãng phí. Việc xây dựng văn hoá tiết kiệm, không lãng phí trong xã hội chưa được quan tâm đúng mức.

Hai là, với tầm nhìn của người đứng đầu Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra 4 giải pháp trọng tâm chống lãng phí trong bài viết:

Thứ nhất, cần thống nhất nhận thức đấu tranh phòng, chống lãng phí là cuộc chiến chống “giặc nội xâm” đầy cam go, phức tạp; là một phần của cuộc đấu tranh giai cấp; có vị trí tương đương với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để xây dựng Đảng ta vững mạnh, “là đạo đức, là văn minh”.

Đây là giải pháp trọng tâm, được Tổng Bí thư đặt ở vị trí đầu tiên. Bởi một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng lãng phí thuộc về nhận thức. Một khi nhận thức chưa đúng thì hành động sẽ lệch lạc.Bởi ở vị trí càng cao thì nhận thức càng phải rõ ràng về trách nhiệm thực hành tiết kiệm. Thực tế cho thấy, nguyên nhân quan trọng dẫn đến lãng phí là nhiều tổ chức, cá nhân có thẩm quyền đã ban hành những quyết định không chính xác, làm thất thoát lớn tài nguyên, nguồn lực tài chính, con người. Tình trạng lãng phí do tham nhũng cũng chủ yếu do những người có chức, có quyền gây ra.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện và tổ chức triển khai có hiệu quả thể chế phòng, chống lãng phí; xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể có hành vi, việc làm gây thất thoát, lãng phí tài sản công.

Thứ ba, tập trung giải quyết triệt để các nguyên nhân dẫn đến lãng phí tài sản công, tài nguyên thiên nhiên, nguồn lực chăm lo Nhân dân và phát triển đất nước.

Thứ tư, xây dựng văn hoá phòng, chống lãng phí; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày”.

Lãng phí không chỉ gây hại cho ngân sách mà còn ảnh hưởng đến lòng tin của người dân với Đảng và Nhà nước, tạo nên những rào cản trong phát triển kinh tế - xã hội.Tổng Bí thư kêu gọi việc triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp này nhằm tạo động lực để người dân và cán bộ tự giác tham gia vào phong trào tiết kiệm.

Thứ ba, bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của công chúng

Thông qua các phương tiện báo chí, truyền thông, bài viết giúp công chúng nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của từng cá nhân trong việc sử dụng nguồn lực xã hội, nhất là khai thác hiệu quả tài sản, tài nguyên sao cho hiệu quả. Các hành vi nhỏ nhặt như lãng phí điện, nước, lãng phí thời gian trong công việc, đều là những hành động có tác động tiêu cực đối với sự phát triển chung của đất nước. Đồng thời, bài viết cũng gửi đi một thông điệp mạnh mẽ đến các cấp lãnh đạo về sự cần thiết phải cải tổ hệ thống quản lý và kiểm soát các nguồn lực của quốc gia… Điều này đã giúp tạo nên những phản hồi tích cực từ người dân, khuyến khích ý thức tiết kiệm và sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội, đặc biệt là tài sản công…

Trong bộn bề công việc của đất nước, Tổng Bí thư Tô Lâm vẫn dành thời gian cho bài viết “Chống lãng phí”, cho thấy công tác phòng, chống lãng phí đang đứng trước những yêu cầu, nhiệm vụ mới rất khẩn trương, cấp bách.

2. Công tác đấu tranh chống lãng phí của Quảng Bình hiện nay

Quán triệt nhận thức những giải pháp cụ thể hóa nội dung bài viết “Chống lãng phí” của Tổng Bí thư Tô Lâm. Trong thời gian qua, tỉnh ta đã nỗ lực triển khai công tác phòng chống lãng phí với quyết tâm cao và hành động thiết thực, từng bước tạo sự ủng hộ, đồng thuận trong nhân dân và cán bộ, đảng viên, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Năm 2025, UBND tỉnh Quảng Bình thực hiện kiên quyết, đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp hữu hiệu trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; qua đó, đẩy lùi thách thức, tăng tốc bứt phá, phấn đấu đạt kết quả cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm (2021-2025). Cụ thể với các kết quả đạt được trên một số lĩnh vực như sau:

Thứ nhất, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật chống lãng phí trên địa bàn Tỉnh

UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản quan trọng chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc Luật thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng. Trong đó, công tác tuyên truyền, quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tiết kiệm, chống lãng phí được triển khai sâu rộng đến từng cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân.

Nội dung trọng tâm tại Phiên họp thứ 9 của Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tỉnh (Ban Chỉ đạo tỉnh) diễn ra vào ngày 25/12/2024 “Xác định phòng, chống lãng phí có vị trí tương đương với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”. Chỉ thị số 39-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và thực hành tiết kiệm. Thực hiện Kế hoạch số 147-KH/TU ngày 13/3/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về triển khai thực hiện Chỉ thị số 27-CT/TW, Ban Cán sự đảng UBND tỉnh (nay là Đảng ủy UBND tỉnh) đã ban hành Kế hoạch số 106-KH/BCSD, ngày 25/3/2024 để triển khai thực hiện. Ngày 31/7/2024, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 1422/KH-UBND triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Quyết định số 242/QĐ-UBND về việc thu hồi đất do không thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước của UBND tỉnh 4/2/2025; Quyết định số 138/QĐ-UBND ban hành Chương trình tổng thể của UBND tỉnh về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025. UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành và địa phương trên địa bàn rà soát, tạm dừng triển khai các công trình xây mới, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc của các cơ quan hành chính cấp huyện và cấp xã; báo cáo về Sở Tài chính trước ngày 7/3/2025.

Thứ hai, công tác thu hồi tài sản trong các vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế; công tác điều tra, truy tố, xét xử…

Nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế được phát hiện, khởi tố, xử lý nghiêm minh, thượng tôn pháp luật. Có thể thấy rõ công tác PCTNLPTC trong năm qua nhận được sự đồng thuận của Nhân dân, sự ủng hộ của đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần tạo môi trường thuận lợi, thúc đẩy phát triển-xã hội

“Trong quý I năm 2025, Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của Tỉnh đã đôn đốc, chỉ đạo Ủy ban Kiểm tra các cấp thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm tra, giám sát cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên tập trung vào những lĩnh vực, địa bàn dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; vấn đề nổi cộm, gây bức xúc dư luận hoặc có đơn thư phản ánh về sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đồng thời, đề nghị đưa một số công trình, dự án trọng điểm, nổi cộm chậm tiến độ kéo dài, gây thất thoát, lãng phí lớn vào Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Công tác điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực (gồm 6 vụ án, vụ việc), hiện đã giải quyết xong 4 vụ; 2 vụ đang giải quyết, gồm: Vụ án liên quan đến Công ty cây xanh Công Minh và Công ty CP Tập đoàn FLC; cơ quan điều tra hai cấp Công an tỉnh đang điều tra 6 vụ/6 bị can, trong đó số mới 1 vụ/1 bị can…”[1] “Đối với án tham nhũng, chức vụ, tổng số tài sản phải thu hồi hơn 6,3 tỷ đồng; đối với án kinh tế liên quan đến chức vụ và vụ án về trốn thuế, tổng tài sản phải thu hồi gần 58 tỷ đồng trong năm 2024.”[2]

Thứ ba, đẩy mạnh phân bổ, triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công. Tập trung rà soát, kiên quyết loại bỏ những dự án kém hiệu quả, dự án chưa thật sự cần thiết, cấp bách, ưu tiên vốn cho các dự án trọng điểm, cấp bách, tạo động lực cho phát triển nhanh và bền vững.

Chương trình tổng thể của UBND tỉnh Quảng Bình về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025 phấn đấu thực hiện cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 để góp phần đưa tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) năm 2025 đạt 7,0 - 7,5%, GRDP bình quân đầu người đạt 71-72 triệu đồng, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 6.500 - 7.000 tỷ đồng, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 37.000 tỷ đồng.[2]

Thứ tư, công tác thanh tra, kiểm tra

Trong chương trình trình tổng thể của UBND tỉnh Quảng Bình về Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025 nêu rõ.“Tổ chức thực hiện các kết luận, kiến nghị của thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Quyết liệt trong xử lý kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán để thu hồi tối đa cho Nhà nước tiền, tài sản bị vi phạm, chiếm đoạt, sử dụng sai quy định, lãng phí phát hiện qua công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán”[3]

Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, xử lý nghiêm minh các vụ vi phạm gây lãng phí lớn, dư luận quan tâm trong các lĩnh vực theo quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và pháp luật chuyên ngành được thực hiện đúng tinh thần “xử lý một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”. Thanh tra tỉnh, các Sở và UBND các huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có trọng tâm, trọng điểm. Trong đó, tập trung vào các lĩnh vực đất đai, đầu tư, xây dựng, tài chính công, tài sản công, tài nguyên, khoáng sản.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn xảy ra ở một số lĩnh vực, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân. Trong đó, tình trạng lãng phí đang đặt ra những vấn đề cấp bách.

Do đó, để thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm, chống lãng phí, thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số giải pháp sau:

Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Quán triệt, thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Trung ương, đặc biệt là ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư, Trưởng BCĐTW về PCTNLPTC tại Phiên họp thứ 26 và Cuộc họp của Thường trực BCĐ tháng 10/2024; xây dựng kế hoạch thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm trong từng lĩnh vực được giao phụ trách, trong đó cần phân công, phân cấp cụ thể, rõ ràng trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, đơn vị trực thuộc, từng cán bộ, công chức, viên chức, gắn với công tác kiểm tra, đánh giá thường xuyên, đảm bảo việc thực hiện Chương trình đạt hiệu quả.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đẩy mạnh thông tin, phổ biến pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước có liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí với các hình thức đa dạng. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những gương điển hình trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; thực hiện các biện pháp bảo vệ người cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Xây dựng văn hóa liêm chính, khắc phục tình trạng sợ sai, không dám làm, làm việc cầm chừng trong một số bộ phận cán bộ, công chức, nhất là lãnh đạo các cấp. Xây dựng môi trường xã hội khuyến khích lối sống tiết kiệm.

Tăng cường kiểm tra, giám sát có trọng tâm, trọng điểm đối với các lĩnh vực, ngành nghề, địa bàn, hoạt động dễ phát sinh TN, LP, TC, những vấn đề nổi cộm, phức tạp, nghiêm trọng, dự luận xã hội quan tâm. Kiểm tra, giám sát, thanh tra các lĩnh vực, địa bàn, hoạt động dễ phát sinh TN, LP, TC, những vấn đề nổi cộm, gây bức xúc trong dư luận xã hội và địa phương; tập trung giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác PCTN, LP, TC. Xây dựng kế hoạch và tập trung tổ chức kiểm tra, thanh tra một số nội dung, lĩnh vực trọng điểm, cụ thể cần tập trung vào các lĩnh vực sau:Quản lý và sử dụng đất, trọng tâm là các dự án không đưa đất vào sử dụng, chậm sử dụng đất;Tình hình triển khai thực hiện các dự án đầu tư công;…

Tăng cường công tác tổ chức thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trên các lĩnh vực, trong đó tập trung vào một số lĩnh vực sau: Về quản lý ngân sách nhà nước, quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, quản lý, sử dụng tài sản công, quản lý tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt là đối với đất đai, tổ chức bộ máy, quản lý lao động, thời gian lao động…

Phát huy vai trò của nhân dân, báo chí và các tổ chức chính trị-xã hội trong công tác PCTN, TC. Các cơ quan báo chí, truyền thông tích cực tuyên truyền, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trong toàn xã hội. Mạnh mẽ phê phán những hành vi, những biểu hiện lãng phí, đồng thời giới thiệu, biểu dương kịp thời những gương người tốt, việc tốt trong thực hành văn hóa tiết kiệm.

Tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong Khối Nội chính, nhất là sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị chức năng trong điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, vụ việc TN, LP, TC thuộc diện BCĐ tỉnh theo dõi, chỉ đạo.

Bài viết “Chống lãng phí” của Tổng Bí thư Tô Lâm, với thông điệp mạnh mẽ, kêu gọi cả hệ thống chính trị và mỗi người dân đồng lòng, quyết tâm đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, như “cơm ăn nước uống, áo mặc hằng ngày”. Đồng thời xác định, xây dựng văn hóa tiết kiệm là một giải pháp quan trọng để chống lãng phí, góp phần tạo dựng nền tảng phát triển bền vững cho đất nước trong giai đoạn mới.

Với quyết tâm chính trị cao của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành và mỗi người dân Quảng Bình. Trong thời gian tới, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí sẽ thực sự trở thành một chuẩn mực, một giá trị quan trọng trong đạo đức, lối sống của mỗi cá nhân và cộng đồng, góp phần thiết thực vào sự phát triển bền vững của tỉnh nhà trong giai đoạn mới.

Ths. Trương Thị Hoài, Trường Chính trị Quảng Bình

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://noichinh.vn/cong-tac-phong-chong-tham-nhung/202504/quang-binh-kien-quyet-thu-hoi-cong-trinh-du-an-cham-tien-do-gay-that-thoat-lang-phi-314649/

2. https://www.baoquangbinh.vn/chinh-tri/202503/phong-chong-lang-phi-voi-quyet-tam-cao-va-hanh-dong-thiet-thuc-2224719/

3. Quyết định về việc Ban hành Chương trình tổng thể của UBND tỉnh Quảng Bình về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025.