Chống lãng phí trong bối cảnh sáp nhập tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị: Cơ hội, thách thức và bài học thực tiễn

14:13, Thứ Sáu, 20-6-2025

Trong công cuộc xây dựng bộ máy Nhà nước tinh gọn, hiệu quả, chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh được xác định là bước đi mang tính chiến lược. Với nhiều điểm tương đồng về địa lý, văn hóa và lịch sử, việc sáp nhập hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị đang được dư luận quan tâm như một phép thử cho cải cách hành chính quy mô lớn. Tuy nhiên, bên cạnh kỳ vọng về hiệu quả, thì yêu cầu chống lãng phí trong quá trình này đang đặt ra nhiều vấn đề cấp thiết.

1. Thách thức lớn: Nguy cơ lãng phí đa chiều

Lãng phí trong tổ chức bộ máy và chi thường xuyên

Nếu việc sáp nhập chỉ dừng ở việc “gộp địa giới” mà không cải tổ bộ máy thì nguy cơ chồng chéo chức năng, tăng biên chế, chi phí vận hành là điều khó tránh. Đã có những địa phương sau sáp nhập vẫn duy trì song song hai hệ thống hành chính, gây trùng lặp công việc và đội chi phí thường xuyên lên gấp đôi.

Lãng phí cơ sở hạ tầng và tài sản công

Nhiều trụ sở cơ quan cấp tỉnh hiện nay được đầu tư hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng. Nếu sau sáp nhập không được sử dụng hiệu quả, nguy cơ bỏ hoang hoặc sử dụng kém hiệu suất là rất lớn. Bài học từ các tỉnh như Thanh Hóa, Quảng Ninh cho thấy hàng trăm trụ sở xã dôi dư sau sáp nhập bị lãng phí, gây áp lực cho ngân sách.

Lãng phí xã hội: Tâm lý cộng đồng và bản sắc địa phương

Việc sáp nhập không khéo léo có thể làm xói mòn niềm tin, gây tâm lý “mất quê” trong một bộ phận người dân. Nếu không công khai, minh bạch, không đối thoại và tạo đồng thuận, thì sự phản ứng ngấm ngầm từ cộng đồng có thể dẫn đến sự lãng phí lớn hơn – đó là lãng phí về sự đồng thuận và niềm tin xã hội.

2. Bài học thực tiễn – Những chuyển động tích cực gần đây

Quảng Bình tiên phong chống lãng phí

Thời gian qua, Quảng Bình đã cho thấy nhiều chuyển biến tích cực trong kiểm soát đầu tư công. Trong quý I/2025, tỉnh đã rà soát gần 40 dự án chậm tiến độ, thu hồi 4 dự án và đề xuất thu hồi thêm 12 dự án khác – giảm dàn trải, tăng hiệu quả sử dụng đất và ngân sách.

Tỉnh cũng vươn lên dẫn đầu nhóm tỉnh về cải cách hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến, từ vị trí 32 lên top đầu toàn quốc – một minh chứng cho tinh thần cải tổ nghiêm túc, tiết kiệm và hiệu quả.

Hội nghị về phòng chống lãng phí

Ngày 25 tháng 2 năm 2025, tại trụ sở Chính phủ (Hà Nội), Thủ tướng Phạm Minh Chính – Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống lãng phí đã chủ trì phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo, với hình thức trực tuyến đến 63 tỉnh, thành… Sự kiện này thể hiện quyết tâm của Trung ương trong phòng, chống lãng phí và đặt ra yêu cầu rõ ràng cho Quảng Bình – Quảng Trị trong việc tinh giản bộ máy và khai thác hiệu quả tài sản công. Từ đó, với sự tham mưu tích cực của Ban Nội chính Tỉnh ủy, ngày 12/6/2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Bình đã tổ chức thành công Hội thảo: Tăng cường sự lãnh đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đối với công tác giáo dục cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư. Ban Tổ chức hội thảo đã nhận được 23 tham luận. Mỗi tham luận là một góc nhìn riêng, góp phần hợp thành một bức tranh toàn diện, sinh động và sâu sắc, có tính thực tiễn cao về công tác giáo dục cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư - những giá trị cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh, là nền tảng đạo đức của người cán bộ cách mạng.

3. Kinh nghiệm sáp nhập cấp xã – tiền đề cho sáp nhập cấp tỉnh

Tại Quảng Bình, mô hình sáp nhập xã Hải Phú từ 2 xã cũ là Hải Trạch và Phú Trạch đã mang lại hiệu quả rõ rệt: giao thoa thế mạnh nông – ngư nghiệp, tiết kiệm chi phí, đời sống nhân dân ổn định, xã đạt chuẩn nông thôn mới sau sáp nhập.

Từ bài học cấp xã, việc sáp nhập tỉnh nếu được hoạch định bài bản, có kế hoạch sử dụng lại trụ sở, tinh giản bộ máy và gắn với phát triển kinh tế vùng sẽ trở thành một đòn bẩy lớn cho phát triển.

4. Đề xuất giải pháp – Hướng đi để chống lãng phí hiệu quả

1. Rà soát bộ máy tổ chức: Đảm bảo không dôi dư nhân sự, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ.

2. Quy hoạch lại tài sản công: Sử dụng các trụ sở cũ làm trung tâm dịch vụ công, trung tâm khởi nghiệp, cơ sở giáo dục – y tế, hỗ trợ nơi ở tạm thời cho cán bộ, công chức xa nhà, hoặc cho thuê để tạo nguồn thu.

3. Tăng cường công khai, minh bạch: Tham vấn ý kiến cộng đồng dân cư, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, để tạo đồng thuận và hạn chế tâm lý “bị sáp nhập”.

4. Tận dụng công nghệ thông tin: Đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, họp hành, hồ sơ công vụ để tiết kiệm chi phí vận hành, giảm nhu cầu hạ tầng vật lý.

5. Chính sách nhân sự hợp lý: Có phương án bố trí lại, đào tạo lại hoặc hỗ trợ cán bộ dôi dư phù hợp, tránh “bổ nhiệm tượng trưng”.

Tóm lại, sáp nhập Quảng Bình và Quảng Trị là cơ hội lớn để hình thành một cực phát triển mới ở miền Trung – nơi có đầy đủ yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Nhưng nếu không đi kèm tư duy cải cách triệt để và chính sách sử dụng nguồn lực hiệu quả, cuộc sáp nhập có thể trở thành gánh nặng.

Chống lãng phí trong bối cảnh này không chỉ là vấn đề quản lý, mà còn là vấn đề đạo lý, niềm tin và trách nhiệm với nhân dân. Chỉ khi từng đồng ngân sách được dùng đúng nơi, từng trụ sở được sử dụng hiệu quả, từng cán bộ được bố trí hợp lý – thì sự hợp nhất giữa Quảng Bình và Quảng Trị mới thực sự là một bước tiến, chứ không phải sự cộng dồn hình thức.

Võ Bá Phong – Phòng Nghiệp vụ 3

[Trở về]

Các tin đã đăng

Tổng lượt:

Trong ngày: