Về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua 

    Tham nhũng luôn luôn là căn bệnh quái ác, không chỉ làm hao hụt ngân sách quốc gia, tiền của của nhân dân, mà còn gây mất cán bộ, làm xói mòn niềm tin của nhân dân đối với chính quyền. Đây là vấn đề mà Đảng ta đã nhận thức rõ từ sớm, chưa bao giờ chủ quan, mà luôn cảnh giác ở mức độ cao nhất, bởi nó liên quan đến sự tồn vong của chế độ, đến vai trò lãnh đạo của Đảng. Từ Đại hội VII, Đảng ta đã xác định tham nhũng là một trong bốn nguy cơ đối với Đảng và cách mạng Việt Nam, trở thành “một nguy cơ lớn đe dọa sự sống còn của chế độ ta”(1), là “thách thức nghiêm trọng đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước”(2); đến nay, đây “vẫn là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”(3). Vì vậy, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là một việc làm cần thiết, tất yếu, một xu thế không thể đảo ngược. 

    Trước tình hình tham nhũng, tiêu cực diễn biến rất nghiêm trọng, phức tạp, Hội nghị Trung ương 5 khóa XI đã quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, trực thuộc Bộ Chính trị do đồng chí Tổng Bí thư làm Trưởng ban để chỉ đạo trực tiếp, toàn diện công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trên phạm vi cả nước. Hơn 10 năm qua, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã được lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt với quyết tâm chính trị rất cao, được thực hiện ngày càng bài bản, đi vào chiều sâu; nhờ đó, đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc, vụ án nghiêm trọng, được dư luận đặc biệt quan tâm với tinh thần “kiên quyết, kiên trì, không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp; góp phần giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tạo hiệu ứng tích cực và lan tỏa mạnh mẽ quyết tâm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong xã hội và đội ngũ cán bộ, đảng viên; phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc, kích động, chống phá của các thế lực thù địch về vấn đề này. Báo cáo Chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) năm 2022 của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) xác nhận, Việt Nam là một trong số 6 quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương có tiến bộ nổi trội, với 42 điểm, tăng 9 điểm kể từ năm 2018(4). Kết quả này cho thấy nỗ lực, sự quyết tâm mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước ta trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Đồng thời, quá trình tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong giai đoạn 2012 - 2022 đã đúc rút nhiều bài học, kinh nghiệm quý giá, là cơ sở quan trọng để toàn hệ thống chính trị tiếp tục kiên quyết, kiên trì đấu tranh với vấn nạn tham nhũng, tiêu cực trong thời gian tới.

 

    Bốn mục tiêu trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực 

   Cho dù có những nỗ lực, quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và của toàn hệ thống chính trị, thì bên cạnh những kết quả nổi bật đã đạt được, tình trạng tham nhũng, tiêu cực vẫn diễn biến hết sức phức tạp, khó lường. Nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng nghiêm trọng, thậm chí liên quan đến nhiều cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước đã được phát hiện, xử lý thời gian gần đây; không chỉ gây ra những hậu quả nặng nề về kinh tế, mà còn làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ. Vì vậy, bên cạnh việc đẩy mạnh phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng, tiêu cực, cần chú trọng công tác phòng ngừa, phát hiện từ sớm, xử lý từ đầu, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn; “phòng” là chính, là cơ bản, lâu dài, “chống” là quan trọng, cấp bách. 

    Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, bản chất của tham nhũng là hành vi “ăn cắp của công làm của tư”(5). Có thể thấy, mọi hành động vụ lợi về vật chất, quyền lực, chức quyền của cán bộ, đảng viên thường bắt đầu từ quá trình phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân, từ sự hư hỏng, lệch lạc trong đạo đức, lối sống, bị cám dỗ bởi lợi ích, vật chất, trở nên vô cảm trước khó khăn, nỗi đau khổ của nhân dân. Vì vậy, không có giải pháp căn cơ, tối ưu nào để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực từ sớm, từ xa hơn là tiến hành phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ngay trong chính bản thân mỗi cán bộ, đảng viên, thành viên cơ quan công quyền. Do đó, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể cần tập trung vào việc giáo dục, uốn nắn nhận thức, ý chí, tư tưởng, đạo đức trong mỗi cá nhân; đồng thời, triệt tiêu, hạn chế tối đa môi trường, điều kiện, động cơ dẫn đến tham nhũng, tiêu cực. Trong những năm tới, công tác phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực phải hướng tới mục tiêu cao nhất là mỗi cán bộ, đảng viên ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị “không thể”, “không dám”, “không cần” và “không muốn” tham nhũng, tiêu cực. Đây chính là bốn mục tiêu cơ bản của cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hiện nay. Hơn bao giờ hết, phải làm sao xây dựng được một thể chế chặt chẽ, hướng đến phủ kín các khoảng trống, khe hở để “không thể” tham nhũng; đặc biệt, các quy định phải bảo đảm sự ràng buộc chặt chẽ đối với các quyền hạn, nhiệm vụ được giao của mỗi cán bộ, đảng viên. Hơn nữa, một cơ chế xử lý phải thực sự có tính răn đe, nghiêm khắc, “pháp bất vị thân” để mỗi cá nhân thực sự e ngại, bị răn đe trước những hậu quả nghiêm trọng về mặt chính trị, pháp lý, những tổn hại về danh dự, nhân phẩm, lòng tự trọng nếu có hành vi vi phạm để “không dám” tham nhũng. Cuối cùng là, hình thành một môi trường sống, học tập và làm việc chuẩn mực, nền nếp, khoa học; đặc biệt, chú trọng xây dựng nền văn hóa, đạo đức chuẩn mực, trong đó “người dân có đạo làm người, cán bộ có đạo làm quan, đạo làm tướng” để “không cần, không muốn tham nhũng”.

 

    Ba nền tảng để hiện thực hóa bốn mục tiêu của công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực 

    Để hiện thực hóa mục tiêu cao nhất của công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là mỗi cán bộ, đảng viên “không thể”, “không dám”, “không cần” và “không muốn” tham nhũng, tiêu cực, thì các cấp, các ngành cần có kế sách chiến lược, đồng bộ, tổng thể, đột phá trên tất cả lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; trong đó, trọng tâm ở ba nền tảng: thể chế, kinh tế, văn hóa.

 

    Thứ nhất, về thể chế

    Đầu tiên, để ngăn chặn hiệu quả tình trạng cán bộ, đảng viên tham nhũng, tiêu cực, yêu cầu quan trọng là có một hệ thống thể chế chi tiết, chặt chẽ, bịt kín những lỗ hổng, sơ hở trong từng cơ chế, chính sách, pháp luật. Tham nhũng, tiêu cực là “bóng tối vươn theo quyền lực”, có sự gắn kết chặt chẽ với quyền lực, do người có chức, có quyền thực hiện. Ở nước ta, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, và nhân dân thực hiện quyền lực này bằng dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện thông qua các cơ quan dân cử; bất cứ ai được giao sử dụng quyền lực đều phải vì nhân dân phục vụ, chịu trách nhiệm trước nhân dân và dưới sự giám sát của nhân dân. Vì vậy, hơn lúc nào hết, mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ để không ai có thể lạm dụng, lợi dụng quyền lực nhằm trục lợi, phải “nhốt quyền lực vào trong lồng cơ chế”. Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 9-11-2022, của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, “Về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”, nêu rõ: Hoàn thiện cơ chế thực thi quyền lực nhà nước, xác định rõ hơn vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của mỗi cơ quan và mối quan hệ giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp; nghiên cứu thành lập các thiết chế mới về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đến nay, hệ thống quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, trong đó có phòng, chống tham nhũng, tiêu cực(6) đã tương đối đầy đủ. Tuy nhiên, một số quy định còn chưa thống nhất; việc tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn; việc chấp hành pháp luật nhìn chung chưa nghiêm; kỷ luật, kỷ cương có nơi còn bị xem nhẹ; xử lý vi phạm pháp luật chưa kịp thời, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe; cải cách hành chính, cải cách tư pháp chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh mới. 

    Trong những năm tiếp theo, yêu cầu, nhiệm vụ là phải đẩy mạnh việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên tất cả lĩnh vực, khắc phục kịp thời sơ hở, bất cập trong quản lý, điều hành kinh tế, xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực đấu thầu, đấu giá, quản lý, sử dụng đất đai, tài chính; quy định thực hiện thanh toán, giao dịch không sử dụng tiền mặt... Về thể chế phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, tập trung hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực trong các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực, phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh(7); cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền, theo hướng quyền hạn đến đâu, trách nhiệm đến đó; phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm tập thể, cá nhân trong từng công đoạn giải quyết công việc và có chế tài xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm; thực hiện trách nhiệm giải trình bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch; cơ chế bảo vệ, khuyến khích người dân phản ánh, tố giác cán bộ, đảng viên tham nhũng, tiêu cực; cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; cơ chế kiểm tra, giám sát đối với cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên; phát huy hơn nữa vai trò của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, báo chí và nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực... 

    Trong thời gian tới, yêu cầu đặt ra là tiếp tục kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa và phát hiện, đẩy mạnh xử lý nghiêm minh, kịp thời hành vi tham nhũng, tiêu cực; trong đó, quá trình xử lý tiến hành đồng bộ giữa kỷ luật của Đảng với kỷ luật hành chính của Nhà nước, kỷ luật của đoàn thể và xử lý hình sự; kỷ luật của Đảng được thực hiện trước, mang tính tiền đề để kỷ luật hành chính, đoàn thể và xử lý hình sự; kỷ luật của Đảng phải nghiêm hơn xử lý theo pháp luật. Mục đích của việc xử lý tham nhũng, tiêu cực là để cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, giáo dục, với phương châm “phòng ngừa là chính, phát hiện từ sớm, xử lý từ đầu không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn”, dùng kỷ luật nghiêm minh và giám sát nghiêm khắc để cán bộ, đảng viên biết giữ gìn, suy nghĩ thấu đáo trước khi thực hiện mọi hành động. Mặc dù xử lý cán bộ tham nhũng đưa đến tổn thất lớn về nhân sự, nhưng vì sự tôn nghiêm của kỷ luật đảng, pháp luật của Nhà nước, vì sự nghiệp chung, các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương phải quyết tâm thực hiện quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa; theo phương châm “kỷ luật một vài người để cứu muôn người”. Như vậy, với nhiều biện pháp chặt chẽ về thể chế, mỗi cán bộ sẽ “không thể”, “không dám” tham nhũng, tiêu cực.

 

    Thứ hai, về kinh tế

    Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” đã chỉ ra những nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Nguyên nhân khách quan đến từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, khoảng cách giàu - nghèo ngày càng được nới rộng giữa các tầng lớp, bộ phận xã hội. Nhiều thách thức, khó khăn, như dịch bệnh, lạm phát, suy thoái kinh tế,... tác động mọi mặt đến các nước trên thế giới. Bên cạnh đó, những yếu tố khách quan, như mức thu nhập, tiền lương còn bất cập khi so sánh thu nhập của người lao động cùng trình độ làm việc trong doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài; đời sống của đa số cán bộ, công chức, viên chức còn nhiều khó khăn... đã và đang tác động, khiến cho một bộ phận cán bộ, đảng viên kém tu dưỡng sa vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, mà không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, trước nhân dân. 

    Vì vậy, một trong những chính sách rất quan trọng, có ý nghĩa lâu dài, tích cực trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là giải quyết vấn đề thu nhập một cách hợp lý. Theo đó, tập trung phát triển nền kinh tế năng động, nhanh và bền vững; phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; có thể chế quản lý hiện đại, cạnh tranh, hiệu lực, hiệu quả; từ đó, có đủ nguồn lực để nhanh chóng triển khai chủ trương cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 21-5-2018, của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII, “Về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp”, để nâng cao thu nhập, đãi ngộ, chất lượng cuộc sống, kết hợp với chính sách đãi ngộ, khen thưởng xứng đáng cho cán bộ, công chức, viên chức. Cần nâng cao mức độ tự chủ về tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập, tạo điều kiện cải thiện và nâng cao thu nhập cho đội ngũ viên chức, nhất là trong lĩnh vực giáo dục, y tế, để mỗi cá nhân yên tâm công tác khi được thỏa mãn các nhu cầu cơ bản, mà không nhất thiết phải làm thêm, “kiếm thêm”; có chính sách hỗ trợ kịp thời đối với cán bộ, công chức, viên chức có hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Đồng thời, một yêu cầu quan trọng khác là thay đổi tư duy về tiền lương; lương cần được trả theo vị trí việc làm và năng suất, hiệu quả lao động; chi tiền lương không phải chỉ là chi cho hoạt động thường xuyên, mà còn là chi cho đầu tư phát triển, đầu tư nguồn lực con người, là nguồn lực nội sinh quan trọng, là động lực tăng trưởng kinh tế - xã hội, để mở ra chu kỳ kinh tế mới.

 

    Thứ ba, về văn hóa 

    Khi nói đến văn hóa là thường nói đến những gì tinh hoa, tinh túy nhất, được kết tinh, hun đúc thành những giá trị tốt đẹp, rất nhân văn, nhân ái, tiến bộ; ngược lại, những gì xấu xa, việc làm ti tiện, hành động phi pháp... là trái với truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta. Với lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, đất nước ta đã có một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển. Nhận thức sâu sắc được vị trí, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của văn hóa trong sự phát triển của đất nước ta, trong Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943, Đảng ta đã coi “mặt trận văn hóa là một trong ba mặt trận (kinh tế, chính trị, văn hóa)”(8), hết sức coi trọng vai trò của công tác xây dựng văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước; trong đó, đặc biệt chú trọng xây dựng văn hóa trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiều lần nhấn mạnh, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là cuộc đấu tranh ngay trong chính bản thân mỗi con người, trong mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương mình; vì vậy, cần khơi dậy, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp trong mỗi con người, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong mỗi cơ quan, tổ chức; xây dựng văn hóa, lối sống có lòng tự trọng, tự chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, khẳng định, tôn vinh cái đúng, cái tích cực, cao thượng, nhân văn, đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, sai trái, tiêu cực trong toàn xã hội. 

    Để thực hiện hiệu quả các nội dung trên, trước hết, cần chú trọng xây dựng văn hóa từ trong Đảng và hệ thống chính trị, nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, của Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, khẳng định: “Văn hóa, đạo đức và lối sống lành mạnh phải được thể hiện trước hết trong mọi tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể, trong cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, trong từng đảng viên, hội viên. Sự gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên là yêu cầu quan trọng trong công tác lãnh đạo của Đảng”(9). 

    Trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp cần đẩy mạnh, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, giáo dục, kiên trì xây dựng, thực hành văn hóa liêm chính, tiết kiệm trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và toàn xã hội; xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của đảng viên, đạo đức công vụ, chuẩn mực của con người Việt Nam phù hợp với truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc; gắn công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đưa nội dung phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vào chương trình giáo dục quốc dân và đặc biệt là chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Phải kiên trì giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức về đức tính liêm khiết, chính trực, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, có ý thức thượng tôn pháp luật, biết trọng liêm sỉ, giữ danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người nhà có hành vi tham nhũng, tiêu cực. Thực hiện tốt quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp; đồng thời, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, khuyến khích và bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám chịu trách nhiệm vì sự nghiệp chung. Xây dựng và duy trì nền văn hóa công vụ tiến bộ của mỗi ngành, cơ quan, đơn vị, góp phần bảo đảm tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, minh bạch, hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ. Người đứng đầu địa phương, cơ quan, đơn vị phải nêu cao tinh thần nêu gương, đảng viên phải gương mẫu hơn quần chúng, cán bộ phải gương mẫu hơn nhân viên, cán bộ giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu. 

    Những kết quả tích cực, đáng ghi nhận trong thời gian qua là cơ sở, nền tảng để công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục gặt hái nhiều thành công hơn nữa trong thời gian tới; đặc biệt, để mỗi cán bộ, đảng viên thực sự “không dám”, “không thể”, “không cần”, “không muốn” tham nhũng, thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”(10). Kết quả trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực sẽ góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, làm thất bại mọi âm mưu, hành động xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, củng cố hơn nữa niềm tin yêu của cán bộ, đảng viên và nhân dân với Đảng, Nhà nước ta./.

---------------------------

(1) Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, t. 60, tr. 72

(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 196

(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 93

(4) Xem: Hoài Phương: “Chỉ số cảm nhận tham nhũng 2022: Việt Nam tiếp tục tăng điểm, thuộc nhóm nước có tiến bộ nổi bật”, Báo Thanh tra, ngày 31-1-2023, https://thanhtra.com.vn/quoc-te/chi-so-cam-nhan-tham-nhung-2022-viet-nam-tiep-tuc-tang-diem-thuoc-nhom-nuoc-co-tien-bo-noi-bat-206757.html

(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 7, tr. 355

(6) Từ năm 2012 đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cơ quan tham mưu giúp việc của Trung ương đã ban hành hơn 250 văn bản về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là về lĩnh vực phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ và một số lĩnh vực trọng yếu; về kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên; cơ chế chỉ đạo phối hợp trong kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án... Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành cũng đã tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành hàng nghìn văn bản quy phạm pháp luật, khắc phục nhiều sơ hở, bất cập tạo điều kiện dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực.

(7) Như công tác cán bộ, tín dụng, ngân hàng, quản lý đất đai, xây dựng, quản lý tài sản công, hoạt động tư pháp...

(8) Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t. 7, tr. 316

(9) Xem: Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, của Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xi/nghi-quyet-so-33-nqtw-ngay-962014-hoi-nghi-lan-thu-9-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xi-ve-xay-dung-va-phat-trien-590

(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 612